Financiële plannen zijn waardeloos

De stelling dat plannen waardeloos zijn, klinkt waarschijnlijk nogal vreemd uit de mond van iemand die leeft van het maken van financiële plannen. Maar het voelt geweldig om dat eens een keer te kunnen zeggen tegen iedereen die het wil horen, dus ik herhaal het nog een keer: plannen zijn waardeloos!

Er is een aantal redenen waarom we er niet van houden tijd te besteden aan het plannen van onze toekomst. Het kost veel tijd, het maakt je wat onzeker, je weet niet goed hoe eraan te beginnen. Maar ik denk dat de meest belangrijke reden een meer genuanceerde is.

Ik denk dat het verschil tussen financiële planning of wat iedereen verwacht als eindproduct: een financieel plan, niet helemaal duidelijk is. Financiële plannen zijn – ik zeg het nog maar een keer – waardeloos, maar het proces van financiële planning is UITERMATE BELANGRIJK!

Ongemakkelijk gevoel

Een plan wekt de indruk dat je weet wat er gaat gebeuren. Zelfs als je het niet weet. Het plannen op zich is een proces dat gebaseerd is op de realiteit en dat rekening houdt met onvoorspelbaarheid. Het dwingt ons om beslissingen te nemen op basis van wat er echt gebeurt in plaats van beslissingen te nemen op basis van wat we hopen of waarvoor we bang zijn.

Een traditioneel financieel plan start met een heleboel aannames. Aannames zoals toekomstige inflatiepercentages, rendementen van beleggingen, hoeveel je spaart, wanneer je met pensioen gaat, hoeveel je uitgeeft op het moment van pensioen en zelfs wanneer je doodgaat.

Als je door dit proces heen bent, voel je jezelf erg ongemakkelijk. Eén van de redenen hiervoor is dat we eigenlijk weten dat, hoe hard we ook ons best doen om zeer accurate uitgangspunten te kiezen, we toch in het ongewisse zullen blijven…

Eén telefoontje

We weten niet of de inflatie gemiddeld tussen de 2 en 2,25% op jaarbasis zal blijven, of de aandelenmarkten gemiddeld 8 % per jaar rendement zullen geven, of het wel mogelijk is om 10% van ons inkomen te sparen of wanneer we met pensioen gaan (op 65, 66, 67 of misschien nog wel later..), hoeveel we uitgeven na ons pensioen of wanneer we doodgaan. Als we 61 zijn? 92? 78? 37?

Meerdere malen heb ik gezien hoe het leven van klanten ingrijpend veranderde, zowel in positieve als in negatieve zin, totaal niet in lijn met hun plannen. Een stel besloot om per jaar 10 procent van het inkomen te sparen. Opeens groeide het bedrijf van de vrouw zo sterk dat hun inkomen meer dan verdubbelde en hun plan volledig wijzigde.

Een ander koppel zette in hun plan hun wereldreis op het moment van pensionering als belangrijkste doel, tot één van de twee plots verliefd werd op iemand anders en een scheiding volgde. Verlies van werk, erfenis, aandelenmarkten die exploderen, kleinkinderen… Laten we eerlijk zijn: één telefoontje kan je leven, je plannen, je verplichtingen, je inkomen en vermogen, drastisch wijzigen!

Vijf cijfers achter de komma

Je bent er dus niet door eenmalig een PLAN tot 5 cijfers achter de komma correct door te rekenen. Dit is slechts een start en zeker niet het doel…

Een dik boekwerk vol cijferoverzichten, spreadsheets, computerberekeningen en pagina’s vol adviezen voorzien van complexe termen, helpen je niet om je doelstellingen te halen. Ze schrikken velen onder ons zelfs af!

Je keer op keer de vraag stellen wat de financiële impact kan zijn van een bepaalde gebeurtenis of een beslissing, kortom je leven bekijken in de spiegel en zo dus doen aan planning, is veel, veel belangrijker.

Carl Richards, bekend van zijn ‘napkin sketches‘, waarin hij menselijk gedrag rond geldzaken inzichtelijk maakt, is een veelgelezen columnist voor onder andere The New York Times en Morningstar Advisor. Ook is hij wereldwijd een veel gevraagd spreker. In Nederland is zijn boek The Behavior Gap verschenen onder de titel ‘Doe niet langer domme dingen met je geld‘. Certified financial planner Robert van Beek vertaalde zowel het boek als deze column in het Nederlands. Robert is zelf ook auteur van diverse boeken en artikelen over geldzaken.